معرفی تادائو آندو و آثار معروف او

تادائو آندو

در 13 اكتبر 1941 ميلادي در اوزاكاي ژاپن ديده به جهان گشود، در سالهاي 69-1962 م . تعاليم خود آموخته و غير آكادميك خود را به عنوان يك معمار با سفرهاي آموزشي بهاروپا، آمريكا و آفريقا و مطالعه بر روي خانه هاي فرانك لويدرايت و كارهاي مدرنيسمقديمي (كلاسيك) تكميل كرد.افزايش كمي آثار او در سطح معماريهاي مسكوني، كليساها،موزه ها و مجتمع هاي تجاري بزرگ، و … با تكيه اي مداوم و تقريباً انحصاري بر ساختارهاي بتن مسلح بزرگ ونمايان است كه عظمت را در معماري او فزوني مي بخشد. او واسطه اي ميان شرق و غرباست، و بتن را ـ با اينكه از مواد جدايي ناپذير جنبش مدرن اروپاست ـ در جهت نشاندادن زيبايي شناسي شرقي به كار مي برد. اولين تمرين معماريش را در سال 69 م . دراوزاكا آغاز كردو تاكنون بيش از صد و پنجاه پروژه معماري را طراحي كردهاست.او از با نفوذ ترين معماران پست مدرن نسل دوم ژاپن محسوب مي شود. توجه عمده وي بر تفليق فرمهاي مدرن با مفاهيم و شيوه هاي سنتي ژاپن استوار است ؛ بهبيان دقيق تر، هدف او تغيير معناي طبيعت از گذرگاه معماري است. مصالح معماري آندو،بتن خام، خورشيد، آسمان، سايه و آب است يا به عبارت بهتر، فضا. تأكيد او بر ايننكته است كه استفاده كنندگان از بنا بايد طبيعت را تجربه و احساس كنند و اينها همهريشه در سنت منطقه اي زيستگاه او ـ كانزايي ـ دارد.عناصراصلي و متناقص معماري آندو عبارتند از نظم، مردم و احساسات انساني. او در معماريخود، به گونه اي متضاد آنها را با هم ارتباط مي دهد و ميان آنها تفاهمي ايجاد ميكند:فرم در برابر فرم و فضا، داخل در برابر خارج و طبيعتدر برابر هندسه .آندو از جذابيت فرم صرفنظر كرده و بر جذابيت فضا تأكيد ميورزد. او اعتقاد دارد كه فرم، از تأثير فضايي مي كاهد و در نتيجه، جذابيتمعماري را محدود مي كند..به اعتقاد او، ارحجيت دادن به فرم به معناي ارجحيتدادن به حس بينايي در ميان پنج حس و عدم توجه به عمق فضايي است. در نتيجه او درپي نفي فرم به مفهوم به كارگيري فرمهاي ساده و انكار ساده و انكار فرمهاي پيچيدهاست. (نفي تصوير صرفاً بصري در فضا). معماري او، معماري نفي و انكار است. او جامعهمدرن و جهاني بودن را نفي مي كند. اولين چيزي كه آندو نفي كرده، مفاسد جامعه مدرن وارزشهاي آن است. (براي مثال، مقولة راحتي) آندو راحتي مدرن را نفي كرده، تلاش ميكند ارتباط پويايي با جهان برقرار كند. او راحتي را از معماري خود دور مي كند و بهجاي آن امكان حضور انسان و طبيعت را در كالبد معماري اش فراهم مي سازد.او كارهايمتعددي تاكنون انجام داده است كه 8 اثر برترش كه اهداف و تفكرات او را به خوبي جلوهگر مي سازند را نام می بریم:-نمازخانة كوه روكو (كليساي باد)-كليساي روي آب-كليساي نور-معبد آب-خانه Raw -مجتمع تجاري تايمز 2-پروژه ناكانو شيما 2-موزه نائو شيما .ويژگي هاي شاخص معماري آندو، نظم، مردم و احساسات انسانياست. بنابراين، بر اساس الهاماتي كه او از اين سه عنصر گرفته، پروژههاي او را مي توان دسته بندي كرد. در معماري آندو، عناصر به شكلي متضاد با هم مرتبطمي شوند. بنابراين، فرم در مقابل فرم و فضا، داخل در برابر خارج و طبيعت در برابرهندسه قرار مي گيرد. به عبارت ديگر، معماري او حاصل ارتباطي است كه بين اين عناصروجود دارد. براي آشنايي و شناخت بيشتر، كارهاي آندو را بر اساس ساختار و كالبد بهسه بخش معماري يگانه انگاري، دو گانه انگاري و كثرت گرايي تقسيم بندي مي كنيم. آن دسته از كارهايي كه در شمار معماري يگانه انگاري قرار مي گيرند، داراي فرميخالص، طراحي واضح و فضايي قومي هستند. اين نوع معماري، بيشتر در خانه ها وكليساهاي كوچك ديده مي شود. در اين فضاها، با آرامشي روبرو مي شويم كه يادآور فضايسنتي چاپخانه هاي ژاپني است. در اين فضا، بر اساس ريتمي وحدت بخش، كل به جزء تبديلمي شود. اين ريتم، حتي در نور و سايه نيز تكرار مي شود. در معماري دو گانهانگار، آندو روش خاص خود را اعمال مي كند. به عبارتي، روش او از هيچ نوع معماريديگري تأثير نپذيرفته است. در آنجاست كه آندو از فرم بيضوي استفاده مي كند؛ وليدر معماري دو گانه انگار، فضا بر اساس نيروي پويا شكل مي گيرد. اين نيرو، از تضادبين فرم و فضا حاصل مي شود. در اين نوع معماري ـ بر خلاف معماري يگانه انگار كه فرمبر فضا غالب است ـ فرم و فضا داراي ارزش يكساني است و در اينجاست كه نوآوري هايآندو تجلي مي يابد.

معماري كثرت گرايي آندو شاملتعداد زيادي از كارهاي او از سال 1985 به بعد مي باشد. اين معماري، با فرم هايمتنوعي كه داراي جهت گيريهاي مختلفي است، شناخته مي شود. در اينجا، تمركز فضايي كه در معماري يگانه انگار وجود داشت، متلاشي وپراكنده مي شود و بيشتر به سوي روشنايي و پويايي نيل مي كند. فرم از نظر بصري، سبكتر شده و پراكنده مي شود. بنابراين در طراحي، فضا از تركيبات مختلفي شكل مي گيرد. از اين روست كه در كارهاي آندو، روش ها و مقياس هاي متنوعي ديده مي شود.

برخی از نظرات و دیدگاههای تادائو آندو:

* نگاه انتقادی به معماری مدرن
* احساس نگرانی برای آینده به خاطر وجود کامپیوترها ترس از اینکه خلاقیت را از معمار بگیرند ومعماری به یک فرمول برای تمام نقاط زمین انجامد.
* اهمیت فوق العاده به طبیعت
* در معماری بخشی وجود دارد که نتیجه یک استدلال منطقی است و بخش دیگری
است که از مجرای احساس خلق می شود . همواره یک نقطه هست که این دو با
هم طلاقی می کنند.من فکر نمی کنم معماری بدون این تلاقی بتواند خلق شود.
* معماری خلق فضایی برای زیستن و به تفکر واداشتن
* فرم از تاثیر فضایی می کاهد و در نتیجه جذابیت معماری را محدود می کند.
* اهمیت به نور در فضای معماری
* نور به زیبایی نمود می بخشد ، و باد و باران با تاثیری که بر بدن انسان می گذارند به زندگی رنگ و رو می دهند. معماری واسطه ای است که انسان را قادر می سازد تا حضور طبیعت را حس کند.
* من با نشاندن طبیعت و نور متغیر در درون فرم های هندسی ای که از زمینه شهری شان بریده شده اند ، فضاهایی پیچیده می آفرینم.
* آسمان قاب شده ، نور و سایه ایجاد می کند و به شخص القا می کند تا از معنای طبیعت بپرسد و به او کمک می کند تا عناصر ترکیبی فضا را درک کند.
* به باور من سه عنصر برای تبلور معماری مورد نیاز است : مصالح واقعی مانند بتن اکسپوز و یا چوب رنگ نشده ، هندسه ناب ، طبیعت ؛ طبیعتی که از طریق انسان نظم داده شده و در تضاد با طبیعت آشفته است.
* من می خواهم بناهای قوی و در عین حال آرامی بیافرینم که صدای آفریننده شان را بتوان شنید.
* نور سرچشمه تمام هستی است . نور در همان حال که به سطح چیزها برخورد می کند ، به آنها شکل می دهد و با انباشتن سایه در پشت چیزها ، به آنها عمق می بخشد.
* تابش یک دسته پرتو نور ، با نفوذ در سکوت ژرف آن تاریکی ، شکوه و ظلمت را به همراه می آورد

معماری آندو:
هندسهدیوارها
ـمعماری آندو معماریدیوار است.هنگام نزدیک شدنبه کلیسای روی آب در یوفوتسو یک دیوار آزاد پیش چشم پدیدارمی شود که به شکل قابی برای محیط پیرامون در می آید.در کلیسای نور در اوساکا یکدیوار اریب در مکعبی بتنی رسوخ می کند.در موزه هنر چیچو در نائوشیما دیواری که بهصورت افقی به دو نیم شده است،همچون باروهای قرون وسطایی،حیاط درونی را در بر میگیرد.آندو با استفاده آزمایشی و ابتکاری از بتن نمایان،فضاهای دلنشینی پدید آوردهاست،ولی دیوار همیشه نقشی حساس دارد.
آثار آندو داهمحدودی از مصالح را به خدمت می گیرند و بافت عریان آنها را به نمایش می گذارند.دقتاو نسبت به مصالح،شور و زیبایی جذابی به کارش می بخشد.دیوارهای فاقد تزئینآندو،نیرومند،سنگین،و حتی خاموش و کم حرفند.مصالح بکر و دست نخورده به بهترین شکلقصد و نیت معمار را بیان می کند و خطاب به کسانی که آنها را می بینند و درون آنهاقرار می گیرند،فریاد بر می آورند:«خالص باش،زیبا باش،نرومند باش».دیوارها گویاینوعی نیروی درونی اند که باورهای آندو را نمایش میدهند.
نخستین آفریده های آندو،محفظه های بتنی بودند.در اواسط کار،محفظههایتودار و پوشیده او به تدریج گشوده شدند و نور را به درون خود راه دادند که از گوشهها می تابید و دیوارها را روشن می کرد.ضوابطهندسی ساده او طبیعت را پذیرا میشوند.
دیوارهای سفید خانه کیدوساکی بسیار براق و درخشانهستند که با ملایمت کل فضا را تحت تاثیر خود قرار می دهد.
دیوارها تنظیم کننده حرکت هستند و به زندگی نظم می بخشند.دیوارها به مافرمان می دهند،جدا می سازند،گرد می آورند و نیرو و مسئولیت خود را بر روابط میانانسانها اعمال می کنند.با این حال آندو توانسته است دیوارهایی پدید آورد که حریمهایامن را با ظرافت و ملایمت همراه سازندو سرشار از آسودگی و شفابخشی باشند.آندو فضاهارا بر اساس عملکرد آنها تقسیم نمی کند.از این رو دیوارهای سخت، فضاهای نرم و انعطافپذیر به وجود می آورند.او فضاها را پیوسته و پر ابهام باقی می گذارد و برای ساکنانآنها، آزادی عمل و ملاطفت به همراه می آورد.
در همینحال دیوارهای آندو مادیتی در خود دارند که هر گونه استعاره ای را نفی می کند.ایندیوارهای مینیمالیستی از احساساتی گری گریزانند.دیوارهای آزاد،عملکردی مشابه صفحاتنقاشی مفهومی دارند و توهم سطح را می زدایند و دنیا را تا اساس و جوهره آن،ساده وکوچک می کنند.معماری آندو گذشته از زیبایی ظاهری آن،شور و حرارت مصالح عریان خود رانیز نمایان می کند.
نگرش آندو در مورد این مصالح:«آنچهمن می کوشم از طریق بتن بیان کنم،صلابت و سختی مورد نظر لوکوربوزیه نیست،بلکه چیزیملایم تر و ظریفتر است».
آندو شاید استاد مسلم بتنباشد،ولی در نقاطی که انسان با آن تماس دارد،بر مصالح طبیعی تکیه می ورزد.او دائمااز چوب طبیعی برای کفها،درها و اثاثیه استفاده می کند.در معماری آندو خاطرات بسیاریدر جزئیات و ریزه کاریها نهفته است.
هندسهآسمان
ـ طبیعت، به ویژه آسمان،نقشی حساس در معماری آندوبازی می کند.او طبیعت را با توجه به قصد و نیات خود «استخراج» می کند.«من برای گریزاز ذات و طبیعت بنیادین معماری به مثابه یک محفظه بسته،بر آسمان تکیه می کنم،عنی برعنصری طبیعی که یشترین اثر را بر فضاهای درونی می گذارد».در معماری آندو آسمان یکعنصر سازه ای ـ فضایی مهم و تعیین کننده است.آندو،چه موضوع طراحی او خانه باشد یاملک تجاری یا ساختمان اداری،همواره توجه خود را بر آن متمرکز می کند که آسمان ازورودی بنا به چه شکل به نظر خواهد رسید. در معماری او بازیهای نور و سایه از طریقیک آسمان کاملا «برنامه ریزی شده» به وجود می آید و فرمهای سه بعدی مجسم در دیوارهاهمچون آهنربا بیننده را به خود جذب می کنند.هیچ معمار دیگری همانند آندو این قدردغدغه آسمان را در سر نداشته است.آسمان در فضاهای بیرونی آندو نیز عنصری محوری بهشمار می آید.
آندو در زندگی بخشیدن به سایتهای باریک ونا متعارف مهارت دارد و به ویژه در زمینهای شیب دار و غیر معمول توانایی خاصی ازخود نشان می دهد.آندو هنگام کشف و استخراج نیروی نهفته در سایت،عوامل بسیاری را سبکسنگین می کند.آندو از این تکنیک بررسی سراسری محل در سه بعد با اصطلاح «سایت سازی» یاد می کند.آندو دور افتاده ترین کنج و گوشه های محل را نیز به خدمت می گیرد.فضایمرده در معماری او جایی ندارد.
توانایی آندو در برای درهم تنیدن درون و بیرون به گونه ای موجب دگرگونی و تغییر شکل راهها،حیاطها،نورهایخیابان و آسمان می شود که گویی آنها جزئی از فضای دنج و خصوصی درون ساختمانهستند.
در معماری آندو،مضمون کلیدی برای فضاهایبیرونی،پرداخت بافت و قرینه های شهری با ابزار معماری است.آندو بافت چشمگیر بندرگاهکیتانوچو را با کوچه باغ کیتانو و باغ گل سرخ ادغام کرد.پروژه تایمز در کیوتو،همچونقایقی به آرامی بر کرانه رود تاکاسه شناور است.
زیباییشناسی «فقدان»
ـآندو زمانیخانه ردیفی سومیوشی خود را «محفظه تحریک کننده» نامید و دورنمای معماری خود بدینگونه تشریح می کند:«در نگاه نخست معماری من القا کننده گونه ای عریانی است،گویی قصدداشته ام نوعی فضای انتزاعی پدید آورم که نتیجه زدودن همه عناصر انسانیکاربردی وعملی است.واقعیت آن است که من به دنبال کهن الگو و نمونه نخستینی برای فضا هستم،نهفضای انتزاعی».
معماری آندو ساده،نیرومند و بسیار باوقار است و سادگی فرم را با پیچیدگی فضا توام می سازد.این معماری با استفاده ازمصالح عریان و نمایان،تماس خوشایندی را با بنا امکان پذیر می سازد.گذشته از همهاینها این معماری حاوی تصویر روشن و واضحی از زندگی است که از طریق فرم ساده ارائهمی شود.فرم هندسی روشن و شفاف،ریشه در همین تصویر ساده دارد.معماری آندو همیشهپیشنهادی جسورانه برای زندگی یا عنصری از ند اجتماعی صریح و برا را در خوددارد.
دیوارهای بتنی آندو آکنده از صفات و خصایلبرازنده ژاپنی هستند و اغلب سرشار از گونه ای اندوه به نظر می رسند.آنهافعاری ازعناصر ظاهری معماری،ضمن به خود خیره کردن نگاهها،باعث برانگیخته شدن حس خودآگاهیکسانی می شود که به آنها می نگرند.
دیوارها بر وجود وحضور آندو مهر تایید می گذارند و «زیبایی شناسی فقدان» بارز او را به بار میآورند.دیوارهای خاموش بازتاب دهنده مناظر و بادها هستند.این جلوه همانند نقاشی هایمرکبی ژاپنی،احساس از گذر فصلها،یا احساس شاعرانه ای از یک هایکو به وجود میآورد.به همین دلیل است که معماری آندو را نقطه اوج زیباشناسی ژاپنی می دانند

آثار:

معبد آب: سالن این معبد در داخل زمین زیر یک استخر بیضی شکل بزرگ پر از نیلوفرهای آبی قرار دارد. راه ورود به سالن پلکانی است که از روی سطح آب شروع می شود و به نظر می رسد که بازدید کنندگان را به زیر آب می کشد. این سالن از یک اتاق گرد با یک شبکه بندی از ستونهای چوبی تشکیل شده که درون محوطه ای مربع شکل قرار گرفته است. فضای داخلی سالن و ستون ها به رنگ قرمز است. این رنگ در پایان روز هنگامی که تابش قرمز غروب فضا را پر می کند و سایه های بلند ستون ها را به درون حجم زیر زمینی می اندازد به رنگ قرمز پر رنگ در می آید. طرح معبد رشته ای از تجربیاتی را که بر زندگی روزمره فائق آمده اند را خلق می کند.

آندو مخاطب خود را با گذراندن از دیوارهای منحنی شکل و بلند به حوض بزرگی می رساند که راه ورود به اتاق اصلی از دل آن می گذرد. مقصد آخر اتاقی مربع شکل با ستونهای چوبی و رنگی قرمز است.

این رنگ، در آئین بودا معانی متعددی دارد که هرکدام به معماری بنا و نیت تادائو آندو مفهومی مجزا می بخشد.
رنگ سرخ، نماد نیروی زندگی است، پس در ابتدا، مخاطب را از این نیرو سرشار می کند. سرخ، محاظفت کننده است، در نتیجه معبد به طریقی آشتی پذیر، انسان را می پذیرد و در آخر، این رنگ که نماد خون مقدس است به مخاطبش این پیام را می دهد: در پس آب گل آلود، خون مقدس جاری است، حقیقت متعالی در پس دیوارهای بلند «من» پنهان است، کافی است از میان این دیوار گذر کرد تا به جهان کیهانی دست یافت.

این روند و مسیر حرکت را می توان از طور دیگر نیز بررسی کرد: تادائو آندو انسان تنها را پس از گذراندن از احساسات شخصی (دیوارهایی منحنی) به عقلانیت می رساند (اتاق مربع با رنگ قرمز) عقلانیتی که در سایه تفکر شرقی پی ریزی می شود. این مسیر از دل طبیعت شرقی می گذرد خاک (کف زمین دیوارها) باد (بین دیوارها) آب (حوض وسط) و نور (در تالار اصلی).

آندو با آموزه های شرقی خود طعریفی دوباره از انسان طبیعت و معماری را در دنیای مدرن و صنعتی نشان می دهد

ز پوچ جهان هيچ اگر دوست دارم , تو را اي كهن بوم و بر دوست دارم